28-5-2
Nog nooit is er op aarde zo veel veranderd als tussen 1900 en 2000. En dat komt allemaal door de enorme technologische groei die we in die ene eeuw hebben meegemaakt. Leefden we duizenden jaren lang, tot 1900 ongeveer, in harmonie met de natuur, noodgedwongen omdat we nog nauwelijks over technieken beschikten, nu is er op vele plaatsen niet veel natuur meer over.
Ook de betekenis van economie is radicaal veranderd in de afgelopen eeuw. Van gewoon maar een middel, is het doel op zich geworden; economisch groeien als doel. Maar per definitie is economie natuurlijk gewoon een middel, het middel waardoor we voorzien in onze levens-middelen.
De economische macht is ook meer en meer geconcentreerd geraakt, en ook die economische giganten staan allemaal met elkaar in verbinding, via de financiële instellingen. Denk aan de beurs-index; als dat ene cijfer keldert, dan stort het hele kaartenhuis in elkaar, en komen miljoenen mensen op straat te staan, zonder werkloosheids-uitkering want ook die fondsen gaan dan failliet.
En het is een anonieme kracht, want ook de 1000 machtigste managers op aarde zijn met handen en voeten gebonden aan het economische denken. Plaats voor idealisme is er daar niet, want voor je het weet ben je dan van de kaart geveegd, als bedrijf. Die managers hebben maar één taak en dat is winst maken en het bedrijf laten groeien.
Veel mensen in de derde wereld zijn volgens mij bang voor dat monster. Ze zien dat bijvoorbeeld McDonalds alle beste plekken op alle drukke stads-kruispunten op aarde heeft op gekocht. En er zit natuurlijk veel meer achter. Ze hebben geld nodig, maar zijn ook bang hun eigen identiteit te gaan verliezen. En sommigen haten dan het Westen, want het is óns monster.
En ook veel welvarende mensen in het Westen zijn er niet gelukkig mee, met dat alles overheersende economische denken. Volgens economisch denken bijvoorbeeld is elk jaar inenten van vee duurder dan 1 keer per 10 jaar alle koeien en varkens afslachten. En daarom schoffelen we met bulldozers miljoenen kerngezonde dieren onder de grond. Alsof een leven niet meer telt!
En ook ziekenhuizen en andere welzijns-instellingen worden nu gerund alsof het bedrijven zijn, met als doel winst maken. En zelf voelen we ons meer en meer gereduceerd tot functionarissen, die ook elke stap economisch moeten verantwoorden.
Ik denk dus dat de onvrede die in derde-wereld landen leeft, dezelfde onvrede is die bij vele welvarende Westerlingen leeft. En dan moeten we elkaar natuurlijk niet gaan bestrijden!
Volgens mij moeten we de controle weer terug zien te krijgen over de economie. Van economie gewoon weer het middel maken dat het in wezen ook is. Economisch denken is zeker nuttig. Maar het leven als geheel, is natuurlijk meer dan een bedrijf.
Over hoe we die controle weer terug kunnen krijgen, kunt u op deze website het een en ander lezen.
Jan Helderman
28-5-2
