IK WIL DAT JE DE KLEUREN ZIET
Jan Helderman, 1991

Inleiding

Toen ik dit verhaal schreef, had ik het zekere gevoel dat het uit
mijn kern kwam, uit dé kern dus want in de kern is alles een. Het
was alsof ik mijn verstand slechts gebruikte, omdat ik nu eenmaal
woorden moest zien te vinden, om te kunnen schrijven wat ik wilde
zeggen. Ik gebruikte mijn verstand dus als een vertaalinstrument,
een computer. Als mijn verstand zich er te veel mee bemoeide ging
het zelfs fout, met de computer, ook met de printer. Zo hadden de
hoofdstukjes aanvankelijk titels, maar die werden door de printer
niet volledig geprint, wat ik ook probeerde. Noodgedwongen heb ik
de titels daarom moeten vervangen door nummers. Wellicht kwam dat
omdat zo'n titel nogal willekeurig is, en eigenlijk overbodig. En
omgekeerd, als de computer de tekst wel accepteerde, dan kreeg de
tekst, als beloning leek het, vanzelf een rechte rechter kantlijn
en paste elke regel 24 bladzijden lang precies op de regel zonder
dat de tekst is uitgevuld.

Dat de computer een woordje mee spreekt, dat bestaat niet volgens
onze kwantitatieve manier van denken. Maar volgens die manier van
denken, kan ook leven niet bestaan. Een robot past in onze manier
van denken, maar een levend wezen eigenlijk niet. Leven is binnen
onze kwantitatieve manier van denken een niet bestaanbaar wonder.

In onze manier van denken, is alle ruimte voor kwantiteiten, maar
nauwelijks voor kwaliteiten. Terwijl kwaliteiten het wezen van de
werkelijkheid uitmaken. Volgens de natuurwetenschap is deze tekst
een stuk papier met vlekken inkt er op, met een gewicht en andere
afmetingen.
Maar dit verhaal bevat ook informatie en om die informatie draait
het verhaal. Die informatie dat ís het verhaal. Informatie is een
kwaliteit, en kwaliteit daar draait het allemaal om. Kwaliteit is
waarde, kwantiteit op zich dus waardeloos.
Ook leven is informatie. Dat de atomen waaruit ik besta, niet uit
elkaar vallen, komt omdat die atomen informatie uitwisselen en op
basis daarvan voor een tijdje samenwerken. Ik ben informatie, een
kwaliteit. Leven is uitwisseling van informatie.
In dit verhaal speelt licht een belangrijke rol. In het begin was
er licht. Licht ofwel elektro-magnetisme is van dezelfde aard als
de informatie van dit verhaal. Licht is niet materieel, maar toch
de essentie, waar alles om draait. En omdat er binnen onze manier
van denken alleen maar ruimte is voor kwantiteiten als de inkt en
het papier, heeft de natuurkunde zo'n moeite met dat licht. Licht
laat zich duidelijk niet vangen onder het zelfde hoedje, als waar
onder zich de inkt en het papier bevinden. En zelfs, de kern van,
de inkt en het papier laten zich daar niet onder vangen.
Bij het schrijven van dit verhaal had ik het zekere gevoel dat ik
me op het standpunt van mijn kern plaatste, het standpunt van het
elektron. En omdat alles draait om de werking van het licht en de
elektronen in mij en in de computer, vond ik het bij nader inzien
niet wonderlijk, dat de computer en ik als een eenheid fungeerden
bij het schrijven van dit verhaal. Omdat immers alles, in de kern
van de zaak, één samenhangend verhaal is, en meer eigenlijk niet.

1

Ooit voelde ik me thuis. Ik kan het me niet herinneren, maar weet
het toch zeker. Als vanouds. Later kwamen herinneringen. Ik moest
me van alles in mijn hoofd prenten, van alles op de mouw spelden.
Van alles wat me niets te zeggen had. Ik was een man, heel anders
dan een woman, en ik was blanke, en mens, en beschaafd. Dat alles
werd me aangepraat. Alles bestaat uit tegenpolen werd me geleerd.
Als een wereldvreemde heb ik geleefd. Er heel wat van opgestoken.
Meer dan goed voor me is, soms. Genoeg nu, hoop ik. Duizend doden
ben ik al gestorven. Maar gelukkig ben ik plooibaar.

   Duizend en een? Zal ik sterk genoeg zijn? Plooibaar genoeg?
        En zal het boekje boeien, is het goed genoeg nu?
   Wanneer luistert men? Moet alles eerst kapot? Ik vrees het.

Ik heb de wereld leren kennen. Een wereldvreemde wereld, van ver
schillen, waar men op de kaart leeft, en het gebied verwaarloost.
Ik heb het verstand er goed door leren kennen, de kaart. Want als
wereldvreemde, moest ik extra op mijn hoede zijn, verstandig dus.
En ik ben er ook zeer verstandig door geworden. Voor bijna ieder
een normaal. Een beetje excentrisch aan de rand misschien maar óp
het vlak, bínnen de perken. In wezen ben ik lekker gek, gelukkig.

Maar nu heb ik mijn verstand lang genoeg en goed genoeg gebruikt,
en ga ik me vrij laten, in dit nederige Vrijland, vrij Nederland.
Ik wil ver gaan, verder nog dan ooit. Bang wil ik niet meer zijn.
Dat hoeft ook niet meer. Ik kan me altijd nog als kunst verkopen,
of als gewoon een boek (en meer is het ook niet eigenlijk) en kan
dan mijn eigen advocaat zijn.

Zo gaat dat op de kaart. Zo gaat dat op de markt, waar als de gek
er wat voor geeft, alles wel verkoopbaar is. Wat op de markt komt
telt, al het andere niet. Dat is erg, voor alles wat verwaarloosd
wordt. Maar in het Westen kan in principe alles op de markt komen
ook wat nu verwaarloosd wordt en dat is vrijheid. Als je het maar
goed verkoopt. Dat heb ik ook geleerd. Is er een markt?

Ik ben verstandig genoeg nu. Van een gewone heldere man, word ik
Fab, een fabel. Jan blijft gewoon Ian. Bij wijze van spreken dan.
De kinderen die nu sterven van honger, gaan straks wandelen in de
regenwouden. Vredig, en dus zonder dat gebrom van overal wel 1000
explosies per seconde (in explosiemotoren bedoel ik). Dat wil ik.

Dat wil ik ook bereiken. Niet van hoog af de bergen maar van laag
uit de buurt. Daarom heb ik gewacht, en geduld en durfde ik niet.
Ik wil geen goochelaar zijn maar gewoon normaal, tamelijk normaal
niet al te onbetamelijk in elk geval.

Ik wil het Goddelijke in het doodgewone laten zien. Het blijkbare
en schijnbare doen blijken en schijnen. In jou? Zonder zekerheid,
zonder garantie. Wie een kind wil met garantie, eeuwige garantie,
moet wel erg harteloos zijn. Proef. Durf. Ik wil gewoon dat je de
kleuren ziet.

2

Soms spreekt men van een Goddelijke drank, een Godendrank, en dat
bedoel ik ook met Goddelijk. Welke andere betekenis zou Goddelijk
trouwens nog kunnen hebben? Een Goddelijke baby is, een: prachtig
kind, wonderbaarlijk schoon, ongelooflijk mooi. Dat ongelooflijk,
is eigenlijk voor de niet gelovigen, want waarom zou je, in Gods
naam, je ogen niet geloven.

Dat gewone aardse geluk, dat is Goddelijk. En niet iets onbereik
baar hoog. Een onbekende drank zal je nooit Goddelijk noemen. Een
onbereikbare mens ook niet. Misschien noem je die iemand wel God,
met een hoofdletter, of Meester, of Goeroe. Een onbekende, op een
voetstuk om U tegen te zeggen. En die je dan bedriegt natuurlijk.
Misschien noem je die onbekende drank wel Goddelijk, maar je weet
pas wat dat betekent, nadat je ervan hebt geproefd. En dan is het
een bekende drank geworden. Zo ook weet je pas wat liefde is, als
je het hebt geproefd. En liefde is in alles nog ruimschoots voor
handen dus waarom zou je niet proeven. Zonder lijfelijke ervaring
zijn liefde en God slechts woorden, zonder betekenis, onbekend en
liefdeloos, Goddeloos.

Kan je in God of in liefde geloven, alleen maar met je hoofd? Wie
liefde ook aan den lijve ervaart, zal er in elk geval met hart en
ziel en hoofd in geloven, en degene die liefde niet aan den lijve
ervaart, alleen maar met het hoofd. Voor de laatste is liefde een
gedachte, een hersen-spinsel van de hoop, in Godsnaam op hoop van
zegen. Een geïsoleerde gedachte, die op niets betrekking heeft en
gevoed wordt door wanhoop, want dat is die hoop.

Als je alleen maar hoopt, hoef je niet te kiezen, niet te kennen.
Dan (wan) hoop je er maar het beste van. Je kan bijvoorbeeld op 1
van 2 paarden hopen, gokken. Maar om te geloven, dat bijvoorbeeld
liefde wint, moet je het kennen, proeven, overal. Maar dat durven
we niet. Toch niet overal, hè? Ook in mij, in jou? Daar voelen we
ons te verheven voor boven de natuur. Voor ons mag het Goddelijke
niet gewoon in de baby zitten. We reserveren het voor onszelf. En
juist daardoor vinden we het nergens, ook niet in gedachten.

Je kan die gedachte aan die grote onbekende God die alles regelt,
benoemen als geloof, je zelf dus als gelovige. Maar zelfs dan zal
je willen erkennen, en dat met hart en ziel, dat met hart en ziel
geloven meer waarde heeft. Je wilt dat erkennen omdat je daarnaar
streeft, naar de hemel immers of eeuwig vrede of iets dergelijks.
Je wilt vredig sterven, en sterven doe je met je lijf, hoe je het
ook wendt of keert en in welke bochten ook, in gedachten.

Een gelovige met ziel en hart, (en tevens ook nog met het hoofd),
ervaart geloven aan den lijve, in doodgewoon aards geluk. Dát, is
pas Goddelijk te noemen, dus niet iets onbereikbaar hoogs. Als je
zelf hebt geproefd, aan den lijve ervaren, met eigen ogen gezien,
of als muziek gehoord, dan zeg je Goddelijk met hart en ziel. Als
je het Goddelijke zoekt, dan bedoel je dat ook altijd, dat je het
zelf wilt ervaren dus, aan den lijve. Je gaat naar een goeroe om
dat je zelf je eigen goeroe wil zijn en niet meer afhankelijk, en
als de goeroe je dan duidelijk weet te maken dat jij het zelf net
zo goed kan, dan geloof je weer in jezelf.

Die goeroe maakt dat dan duidelijk niet zozeer door woorden, maar
door gewoon te zijn. Misschien kijkt hij gewoon nog als een kind,
en durf jij dat dan ook weer. Dan zet je je masker af. Dan vereer
je die goeroe niet meer. Dan bestaat God als grote onbekende niet
meer. Misschien zie je dan thuis God in de spiegel of in je kind.
Of heb je je masker weer mee genomen, voor alle zekerheid?

Tijdens zo'n Goddelijke ervaring, geloof je weer in alles (dat is
God). In jezelf, voor al. Tijdens zo'n Goddelijke ervaring ben je
écht gelovig, dan is alles goed. Dan ervaar je je zelf als Godde
lijk, het leven als Goddelijk. Al het aards-gewone als Goddelijk.

Wij zien het Goddelijke echter maar heel even in de baby, proeven
het maar even in de drank. Daarna zeggen we al gauw: "Was dat nou
ooit die Goddelijke baby?" We vergeten die momenten, gewoon omdat
we er de tijd niet voor nemen. Het over het hoofdje zien, en erop
neer kijken, met ons hoofd in de wolken.

Iets drijft ons er steeds weer toe, het verder weg en hoger op te
zoeken, alsmaar hoger hoger op. Iets doet ons denken dat die baby
niet Goddelijk is, omdat hij nog maar aan het begin staat van het
leven, en dus nog niet ten volle leeft. Iets doet ons denken, dat
iets zo levend als een baby, nog lang niet alles is. En ook later
blijven we dat denken, dus dat we er nog niet zijn, nog lang niet
alles zijn. Daarom blijven we maar streven, naar alsmaar hogerop.
Misschien dat we dan ten einde raad, als het hart pijnlijk begint
te weigeren, pas zeggen: "...verdomme, dat hart dat ben ik en dat
was ik altijd al". Dan geloof je weer in jezelf. Op het eind pas,
net als in het begin. Maar jammer voor de tussentijd, voor nu, u.

We geloven niet in het Goddelijke. We proeven het soms heel even,
maar meestal is het weg, ver weg en onbekend. We kennen het niet,
omdat we het over het hoofd zien, er de tijd niet voor nemen ook.
Daarom schrijven we God, met een hoofdletter, hij is de onbekende
en in wezen ook onbeminde. Omdat de baby niet Goddelijk mag zijn.

Bij die grote onbekende God, denken we met name aan het einde van
het leven en daarna, maar daar is niets te zoeken. Het Goddelijke
is eerder te vinden aan het begin van het leven. Het is eigenlijk
dat begin: verwekken, ontwikkelen en ontdekken. Elke dag opnieuw,
elk uur, met elke klop van je hart.

Dat opnieuw beginnen, is wat ons drijft. Daardoor zijn we verwekt
daarom verwekken we opnieuw. Het is sex wat ons drijft, wat alles
drijft. Dat waren je momenten waar je met plezier van wakker lag,
toen dan, nu wellicht niet meer. Hoe je je ook wendt of keert, in
welke bochten je je ook wringt en hoe je eros ook mag noemen, het
is uiteindelijk sex, het vooruitzicht op de baby, dat ons drijft.
Je lichaam ziet het zo, wat je verstand er ook van denken mag. En
door je er boven te verheffen, verlaag je je zelf, tot een robot.
Gelukkig dat we die momenten nog kennen anders was er geen leven.
Maar we vergeten die momenten. Ons lichaam vertrouwt het wel, ons
hart klopt wel door. Maar ons verstand zoekt het al weer hoger op
en vertrouwt het allemaal niet zo. Het verstand is op de hoede en
terecht. Want de baby moet straks ook kunnen leven.
Waarom schamen we ons, voor sex? Voelen we ons schuldig, omdat we
onze kinderen een wereldvreemde wereld aanbieden?

3

Waarom zoeken we het altijd elders en hogerop?
Een mens is een kwetsbaar wezen, naakt en niet erg stevig op maar
twee benen. Als compensatie voor dat gemis aan vacht, snelheid en
kracht heeft de mens zijn verstand ontwikkeld. En dat verstand in
combinatie met het geheugen zorgt ervoor dat de mens een vooruit
ziende blik heeft. Daardoor kan hij zich voorbereiden op allerlei
omstandigheden, en op tijd een veilige positie innemen. Zelfs het
onbekende, heeft dan iets vertrouwds voor hem, déjà vu, zodat hij
erop in kan spelen. Door dat verstand, kan een mens een gebied in
kaart brengen, en zich goed uit rusten voor dat gebied, zodat hij
het met weinig risico kan doorkruisen. Door zijn verstand, is een
mens opgewassen tegen zowel warmte als kou, tegen zowel groot als
klein, tegen zowel snel als traag, tegen zowel kracht als zwakte,
tegen zowel hoog als laag, tegen zowel droog als nat, tegen zowel
licht als donker. Door dat verstand kan een mens kloven en tegen
stellingen overbruggen, en is hij tegen alle andere natuursoorten
opgewassen. De mens dat is zijn verstand. En dat is het probleem.

En het zal ook wel door dat verstand zijn, dat de mens zijn voor
benen als handen is gaan gebruiken. Om te kunnen tuinieren, om te
kunnen jagen, te kunnen melken, te kunnen koken, een vacht mee te
kunnen maken of een bed, huis, boot of vliegtuig, en om de stuur
knuppel en het toetsenbord mee te kunnen bedienen.
Met die handen kan een mens ook beter liefkozen, beter verzorgen,
beter dragen. De ander maar ook zichzelf. Hij kan een pleister op
een eigen wond plakken. Twee benen en twee handen is handiger, en
verstandiger, dan vier benen zonder handen. Maar ook veel leuker,
omdat je dan kan dansen op je benen en tegelijkertijd de maat, of
zelfs een andere maat, kan trommelen met je handen.

Het ontwikkelen van het verstand kost tijd. Natuurlijk is dat zo.
Ook het leren omgaan met het verstand, vergt tijd. Het vergt tijd
om een gebied in kaart te brengen en informatie in te zamelen. En
het vergt oefening, om die informatie efficiënt te leren opslaan.
En om de informatie snel te kunnen terugvinden zal je je verstand
goed moeten programmeren. Het vergt tijd, voor een individu, maar
het vergde uiteraard ook tijd voor de mens als soort.
En daarbij speelt nog als probleem, dat het verstand geen externe
computer is, maar een onderdeel van het lichaam, en dus in direct
contact staat met instincten, intuïties, gevoelens en driften, in
direct contact staat, met het bloed. Ook van zijn driften werd de
mens zich bewust, ook zijn driften werden gedachten. En daarom is
het soms niet eenvoudig, om een gedachte van een bedachte (droom)
te onderscheiden. Maar als het goed is valt de gedachte samen met
de droom. Dan heb je alleen nog maar verstandige gedachten.
In de fase van ontwikkeling, zal een mens veel bezig zijn met het
verstand. Leren door vallen en opstaan, en door brokkenmaken. Dan
zal je een gebied erg nauwkeurig in kaart brengen, en tijdens het
reizen, voortdurend de kaart volgen. Je kijkt aandachtig en staat
overal bij stil, maar je zal nog lang niet alles zien.
En je hebt dan ook nog weinig vergelijkingsmateriaal, zodat je de
informatie niet zo goed kan plaatsen. Veel verbanden zijn nog on
zichtbaar. Het bos, dat zijn de verbanden. En in het begin zal je
door de bomen het bos nog niet zien. Want om het bos te zien, zal
je eerst de bomen moeten leren kennen. Niet elke boom maar gewoon
de bomen, als soort. Bomen zijn een beetje slome reuze planten.
Als je pas leert fietsen, zal je veel bezig zijn met je fiets, en
met je trappende benen. Pas als je goed kan fietsen, kan je in de
omgeving opgaan. Dan hoef je niet meer op je fiets te letten, dan
wordt de fiets een vanzelfsprekend verlengstuk van jezelf. Zo ook
heb je op den duur die gedetailleerde kaarten niet meer zo nodig.
Dan reis je met een veel globalere kaart, en grote stukken zonder
kaart.
Dan overzie je het gebied. Je ziet dan verbanden en verbindingen.
Dan ken je de weg, zelfs de onbekende. Die herken je dan als weg.
En bovendien ben je dan niet meer op je mondje gevallen.
Dan heb je je verstand leren gebruiken, en kan je er mee lezen en
schrijven. Je kan dan opgaan in de omgeving, het Goddelijke er in
proeven, langdurig.
Als je leert omgaan met je verstand, heb je nog geen tijd om lang
bij het Goddelijke in de baby stil te blijven staan. Omdat je nog
veel moet leren over het gebied. En dat leren is ook nodig, omdat
je de baby een veilig onderkomen moet kunnen bieden en drinken en
eten en warmte natuurlijk, zonder gevaar.
Je bent dan nog volop bezig om overzicht en inzicht in het gebied
te krijgen, en dat doe je met je verstand. Je verstand zoekt naar
verderweg en hogerop en wil de weg er naar toe leren kennen. Maar
over een tijdje weet je genoeg, dan kan je volop genieten van het
Goddelijke. Meer dan genieten, omdat het verstand dan mee geniet.

We kunnen dat stadium, van het ontwikkelen van het verstand, gaan
afsluiten. In een globaler tijdperk, een wereldwijder gebied gaan
betreden. We hebben het gebied in kaart gebracht en kunnen nu met
een gerust hart dat gebied met een globalere kaart gaan betreden.
En het wordt hoog tijd ook, omdat we tijdens het in kaart brengen
van het gebied behoorlijk wat brokken hebben gemaakt. Het is hoog
tijd om te gaan varen op globalere kaarten. En dat kan ook, omdat
de details opgeslagen zijn in externe geheugens van computers, en
daaraan gekoppelde automatische piloten. In boeken en op kaarten.
We kunnen nu een paradijs op aarde maken, waarin elk mens te eten
en te drinken heeft, en een veilig en warm onderkomen. En dat met
instandhouding van de natuur, in harmonie zelfs. Ook techniek kan
volkomen in harmonie met de natuur zijn. Per slot van rekening is
ook de natuur een en al techniek, en is techniek uiteindelijk ook
natuur, natuur van de mens.
We kunnen ons nu snel verplaatsen, naar bijna overal. En ons snel
van alles op de hoogte stellen, zelfs bij voorbaat al, als het om
bijvoorbeeld orkanen en aardbevingen gaat.
Het is nu niet meer nodig om te spreken van binnenland, tegenover
buitenland, omdat buitenland ons ook bekend is als binnenland.
We hoeven nu niet meer bang te zijn voor het onbekende, niet meer
voor elkaar. We hoeven elkaar dus ook niet meer te bestrijden.
Onze kinderen zijn geen ontdekkingsreizigers meer, in een vreemde
wereld, die is in kaart gebracht. Voor onze kinderen, is het niet
meer nodig dat ze die kaarten in hun hoofd prenten. De wegen zijn
niet alleen gebaand, maar ook beweg-wijzerd. Onze kinderen hoeven
alleen maar te leren kaartlezen en schrijven. Voor de rest hebben
ze dan veel vrije tijd, voor elkaar, tijd om te leven.
Daarom ook hebben wij als ouders ons verstand ontwikkeld, daaraan
hebben we gewerkt. Aan een veilige toekomst voor de kinderen, een
betere toekomst. Zodat ze kind kunnen blijven hun leven lang, met
andere kinderen. In een mooie natuur natuurlijk. Misschien is dit
boekje een laatste ontdekkingsreis, naar de kern.

4

Dat het Goddelijke in alles zit, vooral ook in het kleine, vooral
ook in jezelf dat wordt ons ook geleerd door goeroes, religie. En
dat begrijpen we wel, maar we geloven het niet echt. Goeroes zijn
mensen die niet in goeroes geloven maar in zichzelf en dat willen
we ook. We willen het niet alleen maar weten, maar vooral ook met
hart en ziel geloven, aan den lijve ervaren.
Die goeroes, spreken ook wel over het verstand, en het is ook het
verstand dat het elders zoekt, en hogerop. Het verstand houdt ons
vaak in gedachten verzonken, elders en hogerop, zodat we het hier
en nu niet ervaren. Maar dat verstand zelf is niet de boosdoener,
immers het is van levensbelang. De kindersterfte is erg gering in
het Westen, dat komt door het verstand. Het gaat erom je verstand
goed te gebruiken, gebruiken als een computer of kaart. Een land
kaart is er niet voor, om voortdurend gelezen te worden, want dan
zie je niets van het gebied. Een kaart heb je zo nu en dan nodig,
en zo ook heb je je verstand zo nu en dan nodig.
Ontdekkingsreizigers moesten altijd op hun hoede zijn. Maar nu is
veel in kaart gebracht. En dat betekent, dat wij daar gebruik van
kunnen maken. We hoeven niet meer zelf ons een pad te banen. Niet
eens de weg te kennen, alleen maar te kunnen vinden. En via radio
of telefoon, houden we contact met elkaar. We lopen dus niet meer
het risico van de ontdekkingsreiziger.
We leven echter nog steeds alsof we ontdekkingsreizigers zijn, in
een vreemde wereld. We leren de kaarten van buiten uit het hoofd.
Maar iemand die goed de weg kan vinden, en niet op zijn mondje is
gevallen, is thuis op de hele wereld zelfs als hij nog nergens is
geweest. Terwijl iemand, die 10 kaarten van buiten uit zijn hoofd
kent en daarin leeft, eigenlijk nergens thuis is, ook niet in die
tien gebieden.
Nog steeds zijn wij in het Westen driftig op jacht, naar nog meer
nieuws. We nemen niet eens de tijd, om wat we nu kennen, te leren
begrijpen.
Zo leeft de Westerse mensheid, zo leeft de Westerse mens. We zijn
nog steeds voortdurend op ons hoede. Maar de enige echte dreiging
is de mens zelf, voor de natuur en voor zichzelf.
We kunnen het paradijs maken, op aarde. Door onze techniek hoeven
we dan maar een paar uur per dag te besteden aan werk. Natuurlijk
zou dat een paradijs zijn, voor mensen, niet voor automobilisten.
En bij paradijs, denken we aan kleuren, geuren, schoonheid, rust,
stilte, en veel vrije tijd. Zo'n paradijs op aarde, dat is ook de
bedoeling van het verstand. Ook het verstand is Goddelijk natuur
lijk, een hoeder, waardoor we kunnen zorgen voor een veilig leven
voor iedereen. Met hoogwaardige technologie, maar natuurlijk niet
voor iedereen een eigen auto, omdat dat gewoon niet kan.
In zo'n paradijs, hoeven we onze blik niet meer voortdurend op de
kaart gericht te houden. We kunnen dan opgaan in het leven en het
Goddelijke erin proeven. Er ook langdurig van genieten. We kunnen
dat dan, omdat we een veilige omgeving gevormd hebben.
Veel lijden kunnen we uitbannen en het restant kunnen we dan door
mede-lijden eerlijk verdelen.

We hoeven het niet meer hoger op te zoeken, omdat we die gebieden
goed verkend hebben. Buitenland en buitenaarde zijn voor ons niet
meer de grote onbekende, en geen grotere dreiging dan een natuur
lijke dreiging.

5

We hebben God als grote onbekende voldoende in kaart gebracht, en
kunnen daarom langdurig genieten van het Goddelijke. We hebben er
ruimschoots de tijd voor. En het wordt ook hoog tijd.

We hebben het gebied in kaart gebracht, ook buitenland en buiten
aarde. We hebben wegen aangelegd, en verbindingen en onderkomens,
overal. We kunnen zorgen voor veiligheid, warmte, eten en drinken
voor iedereen. In een mooie natuur, met veel vrije tijd om er van
te genieten. We kunnen leven in een prachtig veilig gebied.

En toch leven we in het Westen nog steeds op de kaart en verwaar
lozen het gebied. We betreden het gebied, vaak alleen maar om het
te plunderen. We zien de bomen niet echt staan en niet zo zitten.
We zien de hele natuur niet zo zitten ook onze eigen natuur niet.

We leven in ons hoofd, en doen dan alsof het een bloedeloos hoofd
is. Daardoor zien we eigenlijk alles wat de moeite waard is, over
het hoofd. Want die kaart is maar beperkt. Geuren en kleuren vind
je er niet op, en eigenlijk alles, wat het gebied de moeite waard
maakt, is op de kaart niet weer te geven. De kaart is bloedeloos.
De kaart is vlak, en zelfs een driedimensionale kaart is statisch
als een momentopname, waarop de tijd voor altijd stil staat.

Muziek kan je weergeven op papier, maar blad-muziek is natuurlijk
geen muziek. Muziek is ritme en harmonie, klanken, die je aan den
lijve ervaart, en je doen dansen. Het verstand kan de regelmatig
heden vaststellen, maar kan niet het ritme begrijpen, want dat is
een onregelmatige regelmaat. Het verstand kan niet dat wat muziek
tot muziek maakt begrijpen. Het verstand kan niet dansen, kan het
Goddelijke niet begrijpen. Je kan eindeloos schrijven over muziek
maar dat boek zal nooit muziek worden. Het Goddelijke is met geen
pen te beschrijven.

Dus waarom je het hoofd breken, over de schoonheid van een bloem?
Een bloem is een schotel-antenne en daarom zo licht en een kom en
soms zelfs een spiegel, als een boterbloem. Een bloem vangt licht
voor zijn stamper, de vrucht, de ontvanger. Maar ook voor jou.

Het verstand kan de ruimte in kaart brengen, echter niet de tijd.
Muziek en kleuren, dat zijn golven geluid en licht. En die golven
hebben een bepaalde lengte, en die lengte kan je vaststellen, met
je verstand. De ruimte dus. Maar die golven duren ook een bepaal
de tijd. En het is die beleving van tijd, die de tonen tot muziek
maakt, het licht tot een mooie kleur. Rood is niet de golflengte,
niet de frequentie, maar wat wij er in zien, als we niet kleuren
blind zijn. Het verstand geeft de ruimte weer, maar niet de tijd.
En het is de tijd die het gebied levendig maakt.

Het is die beleving van tijd, die ritme tot ritme maakt, harmonie
tot harmonie, dans tot dans, kleur tot kleur. En die beleving van
tijd is met geen pen te beschrijven. Wat dansen is, ervaar je als
je danst, wat ritme is als je drumt of danst, wat kleur is als je
ziet, wat leven is als je leeft. Kleuren zijn emoties, ze bestaan
niet echt, alleen maar golven met een lengte. Voor ons hebben die
lengten een kleur. Net als muziek. Net als leven. Net als natuur.

6

In het Westen gebruiken wij het verstand niet verstandig, want we
doen alsof alles te begrijpen valt. Maar met name tijd is niet te
begrijpen. En alle emoties, belevingen, hebben met tijd te maken.

Toen je gelukkig was, dat was een mooie tijd. Misschien zit je nu
in dezelfde ruimte, in hetzelfde lijf zeker. Je wacht daar dan op
betere tijden waarin je dezelfde ruimte anders beleeft. Alles wat
leven levendig maakt, heeft met tijd te maken.

Tijd is subjectief en relatief, een emotie eigenlijk.
Als er 100 passagiers in een vliegtuig zitten, en de reis duurt 2
uren, dan duren die 2 uren niet voor ieder even lang. Voor iemand
met reuze haast zijn het reuze lange uren, voor iemand die geniet
is de reis juist te snel voorbij. Misschien heeft u vliegangst en
dan zijn het 2 angstige uren, die een eeuwigheid lijken te duren.
Misschien bent u bewusteloos, emotieloos met geen benul van tijd,
van leven. Misschien sterft er wel iemand in die 2 uren, of wordt
er juist iemand geboren. En je laatste uren, of je eerste, dat is
een heel verschil. De aarde is zo'n vliegtuig. Vliegangst is niet
nodig, en de aarde zou toch in de hemel vallen.

Tijd is subjectief. En daarom is ook de ruimte niet voor iedereen
gelijk. Een lengte is objectief, maar lengtes vind je alleen maar
op de kaart. In het gebied worden het afstanden, bergop of bergaf
over gebaande wegen of ondoordringbaar oerwoud, goed uitgerust of
juist dodelijk vermoeid, goed of slecht ter been, angstig of blij
met haastige spoed of kalm aan. Een kilometer lengte, kan dus als
afstand enorm variëren, van persoon tot persoon, van uur tot uur.
Hoe sneller je beweegt deste korter is de afstand van een lengte.
In het subjectieve relatieve begrip afstand, komen ruimte en tijd
dus samen, als ruimte-tijd, als tijdelijke ruimte.
Tijd is voor iedereen anders. Niet iedereen kan elk ritme dansen.
Ieder heeft zijn eigen ritme, zijn eigen tijd. En die tijd dat is
je leven. Door je geboorte begint je tijd pas, en door te sterven
eindigt je tijd. Je leven is je tijd. Voor een dode staat de tijd
stil, en dus ook het leven. Je hart is je klok. En je leeft omdat
je klok tikt en zolang je klok tikt. Als alle klokken stil zouden
staan, was er geen tijd, geen leven, geen natuur, geen ster.
Terwijl ruimte dan nog wel voorstelbaar is, achteraf dan of voor
af. Misschien houdt u niet van beschouwingen over ruimte en tijd,
niet van theorieën, begrippen. Maar uw verstand houdt er wel van,
is er zelfs vol van. En een verstand met een verkeerd begrip, zal
je nooit loslaten, je aan de hand houden, niet op jou vertrouwen.
Een verstandig verstand echter laat je gaan, in vertrouwen.
Het verstand is van levensbelang, en is natuurlijk ook Goddelijk,
als een vader, een hoeder, een moeder. Jij zelf bent dan de zoon,
de dochter, het kind in jou, je kind. De geest is dan de band van
licht en vertrouwen, de band die alles maakt en breekt. Bij wijze
van spreken dan, je bent natuurlijk alledrie ineen.
De ware geest is dat vertrouwen tussen verstand en kind, waardoor
het verstand je los laten kan, waardoor jij je verstand los laten
kan. En waardoor het verstand altijd weer op tijd bijspringt. Het
verstand is dan een slapend oogje in het zeil, als een engeltje.
Het verstand is je de baas, je te slim af. En daardoor ook ben je
mens, opgewassen tegen alle natuursoorten. Zonder verstand was je
nergens geweest. Als je zo van je verstand houdt, zal het je los
laten, zal jij het loslaten. Zoals een vader zijn kind zal willen
loslaten, op den duur. Zo niet dan blijf je nergens.
Ik wil dat je de kleuren ziet. Maar probeer het ook te begrijpen.
Begrijp, grijp. Wees zelf je God. Want alleen dan ga je wat doen.
Dan is de wereld van jou. Ook van jou, net zo goed van jou.

   Dan zijn alle kindjes van jou. Dan wil je geen honger meer,
   echt nooit meer. "Help mij" zeg je dan, als kind. Help mij.
   
Ruimte kunnen we begrijpen, de klok als ding maar niet het tikken
van de klok. Eigenlijk wel de tikken, die kunnen we horen, en dus
opmeten. Maar niet de tijd tussen twee tikken en dat is nou juist
de tijd. Als we denken dat we de tijd meten, dan maken we moment
opnamen, we registreren dan die tikken. Maar op die momentopnamen
staat de tijd natuurlijk stil, altijd. Wat er tussen twee moment
opnamen is gebeurd, dat is ons dus ontgaan. We meten tijdstippen,
niet de tijd tussen twee stippen, en dat is nou juist de tijd. We
meten gebeurtenissen maar niet het gebeuren.

Zelfs als je duizend opeenvolgende gebeurtenissen per seconde kan
tellen, zie je niet het hele gebeuren. Dan lijkt het wel vloeiend
maar het vloeit toch niet echt. Het is geen gebeuren wat je ziet,
want dat speelt tussen de tikken. Maar een beeld per seconde, dat
is misschien zelfs beter, omdat de schijn je dan niet zo snel zal
bedriegen. Misschien zijn onze camera's wel te snel tegenwoordig.

Onze films zijn zo snel, dat het wel echt levend lijkt. Wellicht,
ligt het tempo in het Westen wel te hoog. Als we weer meer in het
tempo van ons hart zouden gaan tikken, zouden we die film niet zo
snel voor de werkelijkheid houden, de kaart niet voor het gebied.

Maar nu hebben we allen de beeldbuis waarmee we de wereld bij ons
binnenhalen, net echt en super snel. Maar de camera of beeldbuis,
kunnen er natuurlijk niets aan doen. De techniek is ook Goddelijk
natuurlijk, natuur van de mens. Het gaat er om hoe je kijkt, naar
de beeldbuis door de camera. Je moet dan niet denken dat je alles
ziet, want dan zie je alles over het hoofd. En, we kijken sowieso
al door een smal kiertje. De rest moet je zien te voelen, vullen.

Je verstand goed gebruiken is ook, weten waar je verstand wél bij
kan en waarbij niet. En je verstand heeft grip op ruimte, niet op
tijd. Je verstand kan nu eenmaal niet proeven, niets voelen, niet
dansen, niet liefhebben, het gebeuren niet horen en zien, hooguit
gebeurtenissen, knallen, flitsen, lijnen, stippen, rechte lijnen,
kromme lijnen, maar geen vloeiende lijnen, niet de tijd.

Begrijpen is niet altijd mogelijk, een verklaring of verheldering
altijd wel. Licht werpen op de zaak dus. En slechts een straaltje
brengt al licht in de duisternis. Eén straaltje, kan iets in vuur
en vlam zetten, in meer straaltjes, verblindend licht.

7

Licht, is wat de zon uitstraalt. Daardoor is de aarde warm, licht
en leefbaar. Ook in het donker is er licht, dat straalt als warm
te. En er is meer licht, dat we niet kunnen zien maar wel merken.
Een transistor-radio vangt honderden verschillende radiogolven op
uit China, Rusland, Hilversum, Afrika, van de maan. Al die golven
zijn dus aanwezig overal. Ook die golven zijn licht. Een röntgen
foto is ook belicht, door röntgenlicht. Warmte in het donker, ook
dat is licht, infrarood licht.

Er zijn dus soorten licht, en al die soorten lijken op elkaar. Ze
hebben alle dezelfde licht-snelheid en ze bestaan alle uit golven
grote golven en kleine golven, die met die gelijke licht-snelheid
door de ruimte reizen. De verschillen zijn uitsluitend gelegen in
de lengten van de golven. Er zijn lichtsoorten met een golflengte
van wel 100 meter, of meer. Maar ook, met een golflengte van maar
0,000000000000001 meter. Sommige golflengten, zijn zichtbaar voor
ons, maar heel weinig eigenlijk. Alleen als de golf groter is dan
±0,0000004 meter en kleiner dan ±0,0000008 meter, is licht zicht
baar voor ons, elke lengte daar tussen heeft dan een eigen kleur.

Onze ogen zijn alleen maar daar gevoelig voor, en de rest van het
licht zien we niet. We kijken dus als het ware maar door een heel
smal kiertje, en zien daarom natuurlijk ook niet alles.
Waarom zien we juist die golven? Onze ogen vangen ook ander licht
op, infrarood en ultraviolet bijvoorbeeld, waarvan de golflengten
maar heel weinig afwijken van rood en violet licht. Waarom worden
die andere golven door ons bewustzijn niet vertaald in een beeld?
Zou dat toevallig zijn? Nee natuurlijk niet. Want stel dat we een
infrarood of ultraviolet beeld van de werkelijkheid zouden hebben
of, wat nog erger is, een röntgenbeeld? Dan zouden we dingen zien
die er niet meer zijn, of juist dingen niet zien die er wel zijn.
En dan zouden we dus op de tast verder moeten leven.

Dus alleen als we door precies dat smalle kiertje kijken komt het
beeld in onze geest overeen met het beeld van onze tastzin en dat
duidt op een eenheid van geest en lichaam. En zo verwonderlijk is
dat niet, immers het is ons lichaam, de oogzenuw, dat gevoelig is
voor licht. En ons lichaam zorgt er dus voor dat het in elk geval
zichzelf niet over het hoofd ziet.

Licht zorgt voor het contact, tussen de delen van de ruimte. Door
het licht weten we van het bestaan van de sterren, en van elkaar.
Zonder licht zou het ene deel niet weten, van het bestaan van het
andere deel, en dus ook niet van zijn eigen bestaan. Want om iets
te zijn, moet je iets zijn in verhouding tot iets anders. Je hebt
op zijn minst een omgeving nodig, waarin je je kan spiegelen.

Licht speelt niet alleen maar tussen zon en aarde, maar ook op en
in de aarde. Verbindingen tussen atomen, moleculen en organismen,
komen tot stand, door datzelfde licht. En ook verbindingen binnen
atomen, tussen kernen en elektronen dus, komen tot stand door het
licht. Niet alleen hebben ze er weet door, van elkaar, ze hechten
er ook door aan elkaar, of stoten elkaar er juist door af. Zonder
licht, zouden verbindingen er niet zijn, organismen er niet zijn,
het leven er niet zijn, de natuur er niet zijn, de ster ook niet.

8

Zonder licht, zou er niets kunnen zijn. Maar wat is zonder licht,
wat is licht? Van licht zeggen we dat het een snelheid heeft, dat
het beweegt, dat het schijnt. Licht met snelheid nul, is dus geen
licht. Ja, je kan dan achteraf wel zeggen dat er toen toch ook al
ergens een lichtpuntje was. Maar dat scheen toen nog niet, en was
dus nog geen licht, want licht dat is schijnen.
Licht is er dus alleen, als de snelheid hoger is dan nul, als het
daadwerkelijk schijnt. En die licht-snelheid is daarom natuurlijk
ook hoger dan nul, veel hoger, namelijk ±300.000.000 meter in een
seconde, dat is ±7 keer de aarde rond, in één seconde. Dat lijkt,
voor ons, oneindig snel. Als je het licht aan doet, dan lijkt het
meteen licht te worden, oneindig snel. En vroeger dachten natuur
kundigen ook dat de lichtsnelheid oneindig hoog was, en stond men
er niet bij stil, dat een oneindig snel licht geen licht is. Want
wat is licht, met een oneindig hoge snelheid? Oneindig snel licht
heeft geen tijd nodig, is ogenblikkelijk overal, en was altijd al
overal. Stel dat het zonlicht, meteen op het moment van ontstaan,
de aarde zou bereiken. Zouden we dan nog van toe komstig zonlicht
kunnen spreken, of van licht uit het verleden? Dan zouden we niet
meer van toe komend, of voorbij gaand licht kunnen spreken. Licht
kwam dan niet, en ging dan niet, maar was altijd al overal. Licht
zou dan niet schijnen, want schijnen is bewegen.
Een oneindig snel licht zou ook geen grenzen ervaren. Want overal
is grenzeloos. Een oneindig snel licht betekent dus een oneindige
ruimte zonder grenzen, niet om het grote, niet om het kleine. Een
oneindig snel licht zorgt ook voor een onmiddellijk verband, tus
sen alles, tussen het allerkleinste nulletje, en de allergrootste
oneindigheid. Voor een oneindig snel licht is alles één, een hier
en nu zonder omgeving, zonder verleden en toekomst en zonder hier
en daar. Voor een oneindig licht is er niets.
Ons eindige licht neemt er tijd voor om door de ruimte te reizen.
Daarom is er verschil tussen hier en daar, en daarom hebben we de
ruimte en de tijd en dus een werkelijkheid. Wij zijn eindig licht
eindige lichten, beperkte lichten, beperkt-bewust zijnden.

En dat licht een eindig hoge snelheid moet hebben, blijkt natuur
lijk ook uit de natuurkunde. In de natuurkunde zit die lichtsnel
heid, als letter c, als een spin in het web, overal in verborgen.
Als je voor c, het getal nul of oneindig zou invullen, dan zouden
er nullen en oneindigheden in de formules gaan verschijnen. Eerst
in de formules, waar licht direct als c in voorkomt, bijvoorbeeld
in E=mc². Maar als gevolg daarvan zouden ook andere constanten en
grootheden, nul of oneindig groot worden, e en µ bijvoorbeeld, en
dan sneuvelen alle formules. Dan is er geen natuurkunde meer over
op den duur. Nog geen enkel atoomtje of golfje, geen stip. En dat
blijkt ook al uit E=mc². Immers daarin is E energie, bijvoorbeeld
alle energie van de kosmos, en m massa, bijvoorbeeld alle materie
van de kosmos, en c is de lichtsnelheid. En als c nul of oneindig
groot is, dan is ook m oneindig groot, of nul. Zonder licht is er
dus ook geen materie. Of een allesomvattende massa maar ook alles
is niets, hooguit duisternis.
Zonder licht, zouden natuurkrachten nul of oneindig sterk worden.
Alles zou dan, als los zand, uit elkaar vallen ook de korrels van
het losse zand. Of alles zou oneindig worden samengeperst, in een
nulpunt van niets, wat op hetzelfde neerkomt.

9

Wat bedoelen we eigenlijk met snelheid? Dat je er tijd over doet,
om de ruimte te doorkruisen. En dat de ene ruimte niet samen valt
met de andere en er dus naar toe zal moeten gaan.
Misschien zoud u wel altijd samen willen vallen, met alles, nooit
meer op reis hoeven te gaan dus. Maar dan was u er niet als u, de
ander niet als ander. Dan was er niets om voor te leven, omdat er
niets te overbruggen viel, geen ruimte, geen tijd.
Eindig licht schept afstanden tussen hier en daar en jong en oud.
En die afstanden maken ons vaak bang, maar zonder afstanden waren
we nergens, niemand. Een afstand heeft altijd een begin en altijd
ook een eind, en de kloof ertussen is ook een brug. Maar die brug
van licht is ongrijpbaar, en daarom zien we vaak alleen de kloof.
Die brug is ook de brug naar de oorsprong, en als je die band met
de oorsprong kwijt bent, ervaar je de angst, voor het einde. Maar
als je de oorsprong kent ken je ook het eind en ben je niet bang.
Die oorsprong is je begin, je kern, van je lichaam natuurlijk.

Wellicht zijn we eindige lichten, gewoon omdat we naar dat begin
nen verlangen, naar het ontmoeten, naar het dan overbruggen, naar
het dan verwekken, naar het dan verwekt worden, naar het dan ont
dekken, naar het dan wakker worden. En dan weer slaap.

Wat bedoelen we met snelheid? Dan denken we aan een eigen ruimte,
als een auto, die de ruimte doorkruist. En zo zijn we ook geneigd
aan licht te denken, als we het over de snelheid ervan hebben. We
kunnen een lichtstraal naar een spiegel op de maan sturen, en hem
dan hier weer opvangen en dat duurt een tijdje. We denken dan als
aan een kogel, die naar de maan reist en weer terug. En als we de
kogel tegemoet zouden reizen, wat zouden we dan zien? Je zou vlak
naast de kogel even snel mee kunnen reizen en dan zou je de kogel
zo kunnen pakken, de snelheid ten opzichte van jou is dan nul. Je
kan ook de kogel op topsnelheid tegemoet reizen, dan zal de kogel
je met 'dubbel' hoge snelheid passeren.

Zo zijn we ook geneigd aan licht te denken, en komen dan bedrogen
uit, als we een en ander in de praktijk gaan brengen. Want als we
echt die lichtstraal tegemoet proberen te reizen, of samen met de
straal op proberen te gaan, dan zouden we merken dat dat helemaal
niet lukt. Altijd zal je meten dat de snelheid van het licht, ten
opzichte van jou, diezelfde ±300.000.000 meter per seconde blijft
alsof jouw eigen snelheid er niet toe doet dus. Je kan licht niet
inhalen en er ook niet aan ontsnappen. Het blijft altijd even ver
voor je uit, even ver achter je. Dat zijn de feiten.

Het spreekt vanzelf, dat die feitelijke constatering een probleem
was voor de natuurkundigen. En natuurlijk, is er op die vraag een
antwoord gekomen als een nieuwe theorie, de relativiteitstheorie.
Het nieuwe van die theorie was vooral het nieuwe begrip van tijd.

Men ging er voordien vanuit dat tijd een soort vloeiende lijn was
door de gehele kosmos, één lijn dus voor alles. De relativiteits
theorie maakte echter duidelijk dat er niet één lijn is, maar dat
elk wezen zijn eigen lijn kent, zijn eigen tijd. Tijd is dus niet
objectief, maar subjectief en relatief. Elk wezen, elk standpunt,
kent dus zijn eigen tijd, zijn eigen klok.

Met dat nieuwe begrip van tijd, ging men het constant blijven van
de lichtsnelheid te lijf. Als elk standpunt zijn eigen tijd kent,
dan zou reizen door de ruimte, je standpunt kunnen veranderen, je
klok kunnen beïnvloeden, dat was Einstein's gedachte. Je klok zou
trager kunnen gaan lopen, onder invloed van je eigen snelheid, en
met steeds maar veranderende klokken kan het best lijken alsof de
snelheid gelijk blijft. Onze klok, onze snelheidsmeter, verandert
precies in die mate dat de gemeten lichtsnelheid constant blijft,
dat dacht Einstein en daar ging hij dus verder van uit.
Einstein heeft aldoende het begrip van licht als een stukje eigen
objectieve ruimte, dat door een objectieve ruimte reist, weten te
behouden. Maar is dat wel juist? Is licht wel objectief? Is licht
wel een stukje eigen ruimte dat door de ruimte reist? Of is licht
zelf ruimte en tijd?
Bestaat er wel licht buiten het meten van licht, en ruimte buiten
het meten van ruimte? Met meten bedoel ik iets algemeners dan het
meten door de wetenschapper. Ook de maan en de aarde meten elkaar
op, anders zouden ze niet met elkaar reageren. En ook atomen zijn
selectief, en reageren niet op alles hetzelfde. Voordien meten ze
elkaar dus op. Dat bedoel ik met meten. En is er dan licht buiten
dat meten van licht? Nee eigenlijk, want dat elkaar meten, dat is
nou juist licht. Dus, licht bestaat eigenlijk niet als objectieve
straal, licht is altijd een subjectief meten, van elkaar.

Toch gebeurt er iets, als je een lichtbron ontsteekt, er gaat dan
iets op weg. Dat iets is informatie, vergelijkbaar met gedachten,
vergelijkbaar ook met informatie in de computer, of een hologram.
De ruimte kan als het ware gedachten lezen. De golven reizen niet
zelf, maar golven slechts op en neer als de golven van de zee. Ze
geven informatie aan elkaar door, en die stroom van informatie is
licht, elektro-magnetisme, elektrische stroom.
Licht heeft dus eigenlijk geen snelheid, is niet een stukje eigen
ruimte dat door de andere ruimte reist. Licht is tijd, die ruimte
betekenis geeft, als afstand. Licht reist niet van hier naar daar
maar maakt hier en daar, is hier en daar. Zonder licht, was alles
één hier en nu. En omdat licht als een gedachte-stroom is, hebben
gewone snelheden daar geen invloed op.

Deze kijk op licht, als een subjectief meten van ander subjectief
meten is trouwens ook consequenter dan Einstein's kijk waarin een
objectief licht wordt gemeten door relatieve foute klokken. In de
eerste plaats omdat we altijd licht nodig hebben om, wat dan ook,
te kunnen meten, al was het alleen maar om klok te kunnen kijken.
We moeten met eigen licht de klok belichten. Dus ook als we licht
meten, doen we dat met ons eigen licht. En dat eigen licht is van
dezelfde aard als het te meten licht, even snel bijvoorbeeld. Dus
objectief licht bestaat sowieso niet. Licht is bezien in licht.
Einstein kwam met een nieuw begrip van, relatieve en subjectieve,
tijd. Maar hij bleef vasthouden aan het idee dat er daarnaast ook
nog een objectieve werkelijkheid moest zijn. Een objectief licht,
of objectieve ruimte, of objectieve materie. Een zeker houvast in
elk geval.

Dat hechten aan houvast, is ook de reden waarom de relativiteits
theorie botst met de quantum-natuurkunde, want dat is natuurkunde
van de onzekerheid, de hooguit waarschijnlijkheid, zonder houvast
dus.

10

Er is dus alleen maar een werkelijkheid omdat de snelheid van het
licht eindig hoog is. En een eindige snelheid betekent, dat licht
er tijd over doet om ruimte te doorkruisen. Het is door tijd, dat
er verschil is tussen hier en daar, dat er ruimte is. Het is tijd
dat alles maakt, ook de ruimte. Het heeft alleen maar zin, om van
ruimte te spreken, als het om een eindige ruimte gaat. Een eindig
licht maakt ook altijd eindige ruimten. Je kan wel denken aan een
oneindige ruimte, maar je zal dat nooit kunnen bevatten. Daarvoor
moet je een oneindig licht zijn maar dat heeft geen begrip nodig.

Dus pas als er tijd voor nodig is, is ruimte ruimte. Hier is niet
daar, vanwege de tussentijd. En tijd, wat is dat? Niet iets, geen
tik, maar de tijd tussen de tikken. Tijd, is de betekenis die ons
eindige licht aan ruimte geeft, als afstand. En ruimte is dus ook
alleen maar een betekenis bezien in ons licht. Niet objectief dus
maar subjectief. Niet absoluut, maar relatief.

Dus die ruimte van ons, is eigenlijk ook alleen maar een bedachte
ruimte. Een beperkende gedachte, een eindig licht, geworpen op de
eeuwige oneindigheid. Het is het eindige begrip dat de ruimte tot
iets maakt. Met oneindige handen zou ik niets voelen.

De werkelijkheid bestaat uit allemaal standpunten. En zo'n stand
punt is geen oneindig standpunt, maar eindig, beperkt. Het stand
punt heeft dus een omvang zoals je hand een omvang moet hebben om
te kunnen voelen.
Ook een elektron moet zich op een eindige omvang bevinden, anders
zou er geen plaats zijn voor zijn kern, anders zou er geen binnen
zijn, geen verschil tussen binnen en buiten, geen verschil tussen
het ene atoom en het andere, geen atoom, niets.
Het elektron is eigenlijk het basis-standpunt van onze werkelijk
heid, het vertrekpunt of uitgangspunt. En, om kernachtig te weten
wat een eindig licht is, wat een eindig standpunt is, wie we zijn
dus, zou je je op dat standpunt van het elektron moeten plaatsen.
Van daaruit kan je dan ook jezelf en alles beter begrijpen, omdat
immers alles gevormd is uit waterstof: 1 proton + 1 elektron.

En wat wil dat elektron dan wel, met zijn kern-lichaam? Blijkbaar
heeft het er reuze lol in, om zich te verenigen met andere atomen
of om zich er mee te verbinden, en aldoende de meest ingewikkelde
constructies te maken, hoe gekker, hoe mooier, hoe beter.
Het elektron lijkt wel een kunstenaar, of kunsten-maker, grappen
maker, brokken-maker. Altijd ook op de versiertoer.
Echt zin lijkt het allemaal niet te hebben. Maar het kan wel leuk
zijn, iets te vormen, of te versieren. En dat dat zo is, weten we
ook als mens. Wij doen niets liever dan iets nieuws ontdekken.

Het standpunt van het elektron is ook eindig, natuurlijk, maar is
wel dichter bij de oorsprong, kernachtiger dus. En het zijn daar
om ook altijd de elektronen die de echte boodschappen uitstralen.
Voelen doen je elektronen maar ook gedachten zijn van elektronen.
De elektronen zijn het leven, besef van afstand hier en daar, het
daarom kunnen overbruggen, door innerlijke samenhang. De band ook
met het ander. Die lading, die spanning, dat stromen, daar draait
het leven om. Altijd en alleen maar. Ook in woorden.

De letterlijke woorden bepalen niet alleen een gesprek, en nog in
mindere mate de loop van het gesprek. Boosheid, angst en verdriet
of vreugde, geluk en liefde, dat horen we het eerst. Daar zijn we
het meest gevoelig voor, daar schrikken we van en vallen we voor.
En dat vangen we op, en stralen we uit, als elektra tussen regels
door, tussen de tikken. Het is de lading van de woorden.
Dat zijn onze echte boodschappen, woorden zijn vaak maar bijzaak,
een aanleiding. Maar wij in het Westen draaien het een beetje om,
zien de woorden voor het leven, de kaart voor het gebied. Emoties
als een noodlottige bijzaak.
Als robots, met uitgeschakelde emoties, minachten we die emoties,
een beetje, soms een beetje veel. We leven dan als robots maar we
zijn het niet echt, natuurlijk. En dus worden we toch gewoon bang
als echte mensen van vlees en bloed. En dan begrijpen we er niets
meer van, dan zijn we de draad kwijt, de navelstreng vergeten. En
het is ook alleen maar dat vergeten, dat ons bang maakt. Omdat in
emoties de band met de oorsprong, het einde van de angst, gelegen
is.

In deze opvatting van de werkelijkheid als een geheel van eindige
standpunten, die elkaar meten, wordt materie dus iets als binnen
ruimte. Een elektron is een standpunt, dat naar buiten toe andere
elektronen meet, en naar binnen toe zijn eigen kern.
En ook de mens is een standpunt dat naar buiten toe andere wezens
meet, en naar binnen toe zijn eigen lichaam. En wat er dan binnen
is aan dat lichaam is niet echt duidelijk, en hangt van je stand
punt af. Als je je mond opent, dan worden je longen je buitenkant
waarmee je de ademsfeer proeft. En dat geldt ook voor je maag, en
voor alles eigenlijk, ook je huid zit immers vol gaatjes. Dus ook
voor ons lichaam geldt, dat de binnenruimte gevormd wordt door de
kernen van onze atomen. Die kernen vormen ons eigenlijke lichaam,
terwijl onze geest of ziel een elektronencollectief is, een sfeer
rondom en in en uit. Een gemeenschappelijke gedachte.

Deze opvatting van materie als binnenruimte vindt ook steun in de
natuurkunde, eigenlijk meer nog in de wiskunde, in gedachten dus.
De natuurkunde is nog geen eenheid. Men onderscheidt bijvoorbeeld
vier natuurkrachten. Maar bij veel natuurkundigen leeft de opvat
ting dat die verscheidenheid slechts in theorie bestaat en dat de
werkelijkheid een eenheid is, één oerkracht. Iets als eros.
Die eenheid probeert men ook in de theorie zichtbaar te maken. En
dat lukt ook aardig als men een wiskunde hanteert die uitgaat van
meer dan drie ruimtedimensies. Een dergelijke wiskunde, toegepast
op de natuurkunde laat dan vanzelf een, wiskundige, eenheid zien.
Wonderbaarlijk, omdat er blijkbaar toch maar drie ruimtedimensies
zijn. Waar moeten we die extra dimensies dan zoeken? Men vermoedt
dat die extra dimensies opgerold aanwezig zijn binnen zeer kleine
ruimten. Men gaat dus uit van twee soorten ruimte, gewone buiten
ruimte met drie dimensies, en de binnen-ruimten daarin, met eigen
binnendimensies. Er zijn dus ook verschillende richtingen, 6 naar
binnen en 6 naar buiten, en afstanden naar nul, en naar oneindig.

Materie is dus alleen maar ruimte. Maar waarom voelt mijn lichaam
dan zo hard? Blijkbaar kan ik me niet losmaken, van dat standpunt
van het collectieve elektron. Met mijn handen niet. Met oneindige
handen zou ik niets voelen. Daarom ook ben ik een mens, en zolang
blijf ik ook een mens. Sterven is oneindige handen krijgen.

11

Als je iets gaat meten, met licht met een golflengte van 1 meter,
dat zijn radiogolven, radiolicht, dan zal je een erwt niet kunnen
vinden. De erwt zwemt als het ware binnen die grote golf. Slechts
een flinke zak met erwten zal je met dat radiolicht kunnen meten.
Zo ook kunnen we met zichtbaar licht alleen maar dingen zien, die
groter zijn dan de golflengte van dat licht. Maar één enkel atoom
kunnen we niet zien, slechts verbindingen van, duizenden, atomen.

Nu bestaat er ook een allerkleinste lichtgolf, met een golflengte
van ±0,000000000000001 meter. Dingen die nog kleiner zijn, kunnen
we dus nooit waarnemen. En kernen van atomen, hebben ongeveer die
afmeting. Wat er binnen de atoomkern gebeurt, zullen we dus nooit
kunnen meten, nooit zeker weten. Er bestaat onzekerheid, over wat
daar gebeurt. Die onzekerheid, bepaalt ook voor een groot deel de
quantum-natuurkunde. Als de ruimte te klein is of de tijdsduur te
kort, dan ontgaat ons het gebeuren.

Nu zou je kunnen denken dat die onzekerheid alleen maar komt door
een beperking in onze meet-apparatuur, door een fout in onze klok
dus. Je zou kunnen denken, dat er kleinere deeltjes dan de atoom
kern bestaan, maar dat wij die gewoon niet kunnen waarnemen.

En de neiging om dat te denken leeft ook nog sterk in het Westen.
Wij zoeken naar een soort absoluut houvast, een eeuwig bouwsteen
tje of iets dergelijks, vastigheid, zekerheid, geen nattigheid.

Men kan zich een wezen indenken, dat meet met licht, dat wij niet
kennen, bijvoorbeeld met licht met een kortere golflengte dan die
van onze kortste golf. Dat wezen zou dan wél kunnen waarnemen wat
er in onze kern gebeurt. En voor dat wezen zou onze kern dan geen
harde kern meer zijn, geen kern meer dus.
Maar ook dat wezen, zal een eigen kortste golf kennen, anders zou
het geen eindig licht, geen licht zijn. Ook voor dat wezen zullen
er kern-gebeurtenissen zijn, in zijn eigen kern, die hij niet kan
waarnemen. Hij ziet, als wij, dat er telkens wat is veranderd aan
de oppervlakte. Maar hoe dat is veranderd, kan hij niet meten, de
tussentijd van de kortste golf niet. En zo kan men eindeloos door
blijven fantaseren, over licht met steeds kortere golflengten. En
steeds meer zou dan de kern zichtbaar worden, de kern van de kern
van de kern enzovoorts. Uiteindelijk, voor licht met een oneindig
korte golflengte, zou er dan niets meer over blijven van de kern.
En dus, bestaat er ook voor ons geen absolute kern, geen kleinste
materiedeeltje, geen absolute materie dus.

In feite is die onzekerheid over het te korte gebeuren, hetzelfde
als materie. Materie is een zekere onzekerheid. Te kleine ruimten
blijven duister voor ons licht en dat duister blijven is materie.
Materie is binnen-ruimte, afgesloten ruimte, afgesloten verleden.

De werkelijkheid is een eindig licht en dus een eindig standpunt.
En zo'n beperkt standpunt, moet een binnen, een kern, een lichaam
hebben, anders was het een oneindig standpunt, en dus nergens. En
natuurlijk is er dan verschil tussen binnen en buiten, materie en
veld van licht. Dat verschil is echter relatief en bestaat alleen
maar bezien in ons licht.

12

Elk einde is een nieuw begin. Als de mens zich in de nesten werkt
dan is dat niet het einde. Niet eens mislukt gewoon voorbijgaand.
Zoals de gehele aarde maar een druppel is op een gloeiende plaat.
Het elektron verzint wel weer iets nieuws dan. En al doende leert
men toch het meest. Ook het elektron is een eindig standpunt. Het
ziet daar echter wel de kern, en samen een, zijn ze de oorsprong,
het niets. De kern en het elektron zijn geen tegenpolen. Het zijn
veeleer speel-kameraden. Plus en min, voor een tijdje, en voor de
lol en samen toch weer nul. Als je alleen maar de kloof ziet, zie
je alleen tegenpolen. Maar als je ook de brug ziet, zie je samen
hang, de draad tussen begin en eind. Die samenhang is een werking
zoals in de werking de bout en de moer een eenheid vormen als man
en vrouw. Als wij statisch kijken, zien we die werking niet, maar
slechts tegenpolen alsof bout en moer en moer en vader, niets met
elkaar te maken hebben. Het elektron en de kern, zijn als bout en
moer, als de schroefdraden, als de werking ervan, als de gedachte
erachter.

Echt Goddelijk zijn, is altijd overal zijn, en daar ook altijd al
zijn geweest. En dan ben je eigenlijk nergens, nooit eens ergens.
Als ik God was, en ik zou me vervelen, dan maakte ik iets ergens,
en verbleef daar dan zo nu en dan, voor de afwisseling. En als ik
BBn ergens maakte, dan maakte ik natuurlijk nog andere, verschil
lende, voor de afwisseling. Want maar één ergens, is ook nergens.
Voor de afwisseling zou ik mijn licht eindig laten zijn, voor een
tijdje. Ik zou dan even, voor dat tijdje, een beperkend standpunt
in gaan nemen. Zonder bang te hoeven zijn. Ik kon immers ten alle
tijden altijd weer terug vallen op mijn oorspronkelijke standpunt
van niets en nergens, en altijd al overal. Dus waarom zou ik zo'n
uitstapje niet maken. Dan werd ik een elektron of zoiets, met een
omvang, een binnen, en buiten, en in dat buiten natuurlijk andere
binnens. En als elektron zou ik dan van alles gaan vormen, aller
lei standpunten gaan innemen dus. En als klap op de vuurpijl, zou
ik dan zo'n vorm zich zelf bewust gaan maken, dat is dubbel-leuk.
Dat is de mens.
Maar zich zelf als eigen vorm bewust zijn, een wezen als een mens
is tevens ook een risico. Het vormbewustzijn kan teveel een eigen
leven gaan leiden, de band met de oorsprong gaan vergeten.

Wij leven om het spel, dat zijn we vergeten, we doen alsof het om
de knikkers gaat. We maken + en - niet als tegenpolen. Het draait
om het weer samen komen. Plus kan dan naar min toe gaan, en samen
nul worden. Je bewust zijn, dat maakt het extra leuk, want schept
verlangen en heimwee. En daar kan je dan over zingen. Van dromen.
Wij hopen op een tussenweg, we aarzelen op een splitsing, en niet
eens tussen goed en kwaad. Het is gewoon maar een aarzeling. Maar
niet kiezen, dat is nou juist het kwade kiezen. Het goede is íéts
kiezen, ergens voor kiezen. Want kunnen kiezen, dat maakt de mens
tot mens. Er is geen compromis, van er in Godsnaam het beste maar
van hopen. Hoop is ook wanhoop, het is wachten op wat komen gaat,
niet kiezen, niet voor het een niet voor het ander. Daaraan dankt
de mens ook zijn bestaan. Door goed op zijn tellen, en telgen, te
passen, op zijn hoede voor elk gevaar, de kat uit de boom kijken.
Maar, welk gevaar steekt er in elkaar? En welk nog in het gebied?
De (wilde) kat is uit de boom.

We zijn bang ons bloot te geven. We zijn toch al zo naakt, zonder
vacht. Die angst is terecht als het gaat om de leeuw, niet echter
als het gaat om elkaar? Samen zijn maakt ons meer opgewassen, ook
tegen elkaar.

Verhalen over de liefde en geluk en dergelijke, zijn allemaal wel
leuk en aardig, soms. Maar het gaat om de praktijk. Want, wat heb
je er aan, als mensen alleen maar zitten te willen, dat het beter
moet? Het gaat om de praktijk, en die praktijk, begint bij ieder
een zelf. Alleen gezonde mensen, kunnen een gezonde wereld maken.
Zonder meerderheid van gezonde mensen, zal er niets gebeuren, dan
iets rampzaligs.

Zijn wij dan zo ongezond? Nou en of, we zijn stapelgek als je het
mij vraagt. Want kijk maar naar de feiten. De vijf miljard mensen
op de wereld zien onze auto's en andere luxe op tv's en foto's en
willen dat ook, en dat is natuurlijk. En wij in het Westen willen
hen dat ook allemaal op de markt gaan verkopen, maar dat is Gods
onmogelijk. De grondstoffen en de regenwouden raken op; de bodem,
het water en de lucht raken uitgeput. We weten dat wel, en zeggen
wel dat het eens op is, maar we doen nog steeds alsof het niet op
kan, en bouwen nog meer wegen en tunnels. En als je zo leeft, dan
ben je stapelgek. Net zo gek als de schipper die zijn schip op de
klippen ziet varen, maar dan, in plaats van bij te sturen, gewoon
zijn schip in de verf zet, of iets dergelijks.

We zijn ook als mensen die een kind zien verdrinken, en geen hand
uitsteken, omdat we wachten op de brandweer, politie, of God. Het
is niet zozeer kwaadwilligheid want we zijn blij als de brandweer
het kind heeft gered. Het is ook geen onverschilligheid. Maar het
is gewoon een soort rampzalige laksheid, omdat we ons niet durven
te geven, niet durven te uiten.

We komen niet te hulp, omdat we niet er uit willen zien, maar net
en anoniem. Thuis voelen we ons laf, en schuldig natuurlijk. Maar
dan gaan we gewoon even bij een ander op bezoek en praten erover.
En samen zeggen we dan, dat wij zelf er toch ook niets aan kunnen
doen, in ons eentje immers. En zo gaat de wereld naar de afgrond.

Wij kunnen er in ons eentje, en met zijn allen, best wel veel aan
doen, alles, echt alles. Simpel, door het niet meer te pikken. En
door onze stem ook zo te laten klinken. Nee zeggen, en Ja zeggen.
Meer hoeven we niet te doen. Met een uurtje of tien werken, in de
week, kunnen we er voor zorgen dat we allen een mooi leven hebben
met veel vrije tijd. Voorlopig nog wat extra uren, om veel schade
te herstellen. En ook extra uren, omdat we pompen moeten slaan in
droge bewoonde wereld-delen.

Dit verhaal gaat om de praktijk, gemaakt door mensen die in zich
zelf geloven. Ik wil dat u in u zelf gelooft. In dat u allereerst
drinken, eten, warmte en veiligheid wilt en verder nog een beetje
liefde. En dan wilt u alles voor iedereen en meer niet eigenlijk.
Daarom schreef ik dit verstandige verhaal. Omdat u er mee voor de
dag kunt komen, met uzelf ook als u het onderschrijft. Ik heb het
uit de duim gezogen, maar dat is ook uw duim, de kern er van dan.
Als u het onderschrijft dan is het ook uw verhaal, en dan kan een
fabel werkelijk worden.

13

Vlak voor het begin, was er een oneindig licht, dat overal was en
dus nergens. Toen was er niets. Toen ontstond er ergens een klein
eindig standpunt, met een omvang, en natuurlijk met een omgeving.
In een big bang, werd toen de gehele omgeving van dat standpuntje
een, weliswaar onmetelijke, maar toch eindige ruimte. Onmetelijk,
omdat dat standpuntje het nooit helemaal zal kunnen bevatten, nog
steeds is het op weg naar verdere einden al miljarden jaren lang.
Nu is het heelal een flink standpunt geworden, maar wat is het in
vergelijking met de eeuwige oneindigheid? Altijd 1 0.

In termen van energie betekent dat, dat alles toen ontstond, alle
potentiële energie ook, u maar ook uw potentie al. Dat ene kleine
eerste eindige standpuntje, maakte meteen ook alle andere eindige
standpunten mogelijk, door zich erin te verplaatsen in gedachten.

Dat allereerste begin, maakte meteen de gehele toekomst mogelijk.
Natuurlijk niet alles tegelijkertijd, maar alles op zijn tijd. De
toekomst pas in de toekomst. Maar alles in potentie.

Het standpunt groeide en groeit nog steeds, en binnen dat uitdij
ende heelal bleven, en blijven nog steeds, alle herinneringen aan
het verleden achter, als verdichtsels. Als ringvormige golven aan
de oppervlakte van de oceaan. Herinneringen verdicht als clusters
van sterrenstelsels, met daarin herinneringen verdicht als zonne
stelsels met daarin onder andere de aarde, en daarop onder andere
de mens. Sommige van die herinneringen vormen, tezamen met andere
herinneringen, een min of meer samenhangend verband. Zoals er ook
in onze gedachten samenhangende herinneringen bestaan. En, wát er
dan samen hangt, dat hangt helemaal van je standpunt af. Een mens
ervaart natuurlijk zichzelf als samenhangend en dus ook alles wat
op hem lijkt. De mens vindt vaak dat alleen een ander mens op hem
lijkt, en een aap al weer niet. En dat is kortzichtig, omdat, hoe
meer samenhang je ziet, deste meer eenheid je ervaart, deste meer
samenhang.

Als diepste herinnering dragen we allen, en draagt alles, in zich
dat vroegere eerste standpunt, van het elektron dus. En omdat die
her-innering in alles aanwezig is, zijn er zoveel van, terwijl er
maar één heelal is. Zoals een grote oceaangolf uitdooft, maar als
herinnering bewaart blijft als temperatuur van elke waterdruppel.

En al die standpunten staan ook nog steeds met elkaar in contact,
zoals herinneringen, in gedachten één verleden vormen. Zoals alle
golven van de oceaan elkaar informeren. Dat met elkaar in contact
staan, ervaren we als licht. Het is vooruitzien, en terugblikken.
Het is elektro-magnetisme.

Binnen die keten van standpunten die begint bij het standpunt van
het elektron en eindigt bij het standpunt van het heelal, bevindt
zich ook de mens, met zijn soortgenoten, de dieren en de planten.
Wij noemen dat leven, en de rest, de kleinere standpunten, van de
atomen bijvoorbeeld, en de grotere van de sterrenstelsels, noemen
we dode materie. Maar dan doen we de rest onrecht aan zoals we de
rest van de natuur onrecht aandoen, door neer te kijken op dieren
en planten. We doen als mens alsof we het middelpunt zijn, nee de
kern waar alles om draait. We zijn gewoon een golf, in de golven.

Wij zijn nu eenmaal gebonden aan ons standpunt en kunnen ons niet
verplaatsen in dat van een atoom- of sterstelsel, niet eenvoudig.
Is het een organisme, of zijn het alleen maar vibrerende sterren?

Zelfs als het om leven gaat, kennen wij al verschijnselen waarvan
we niet weten, wat we er van moeten denken; is het leven, of zijn
het gewoon vibrerende moleculen. Waar leven begint of ophoudt, is
niet eenvoudig te beantwoorden, is eigenlijk niet te beantwoorden
omdat elke grens subjectief is. We weten niet wat waterstof denkt
of niet. We kunnen dat niet meten en dan is het wel erg makkelijk
om te zeggen dat het gewoon een dood ding is. En het is ook kort
zichtig omdat alles wat er is, ook de mens met zijn gedachten, al
in potentie aanwezig moest zijn in het waterstofatoom. Anders was
er niets geweest. Ook de toekomst lag toen al in aanleg besloten.
Ook dit verhaal moet al in potentie aanwezig zijn geweest, in dat
allereerste standpunt van het elektron.

De mens heeft te weinig eerbied voor dat oude wijze elektron, dat
alles weet en alles ook omvat eigenlijk. Je zou kunnen denken dat
alleen het standpunt van het hele heelal alles omvat, en dan denk
je ook, dat de mens meer omvat dan het elektron. Maar, het heelal
en de mens kunnen niet kijken in de kleine kiertjes. Het elektron
kan in elk klein kiertje kijken, en tevens ook het heelal en alle
tussen liggende standpunten bereiken. Het elektron nam overal aan
deel en kan zich daarom alles herinneren.

Maar waarom is het elektron dan niet bij zijn standpunt gebleven?
Waarom zo moeilijk gedaan, door een wezen als een mens te vormen?
Waarom zo moeilijk doen? Het elektron zit er heus niet mee, en is
ook altijd bij zijn standpunt dichtbij de oorsprong gebleven, ook
in uw lichaam nog steeds. Het elektron vindt het wel leuk, om een
wezen als een mens te vormen, heeft er ook in uw lijf wel lol in.

Het is de mens die moeilijk doet. En dat komt omdat een wezen als
een mens, hoe knap zelfvormend het ook mag lijken, het natuurlijk
niet haalt bij de visie van het elektron.

Maar aan de andere kant. Dat eigen vormbewustzijn van de mens zou
zich ook naar binnen kunnen richten. Het zou kunnen proberen zich
op dat standpunt van het elektron te plaatsen, en dan ook nog met
zijn allen tegelijk, met zijn gehele vorm dus. Dat is dubbelleuk.

Een eindig licht is een beperkt, zichzelf beperkend, standpunt en
bevindt zich dus eigenlijk op een oppervlakte, in een grensgebied
tussen binnen en buiten, tussen het kern-lichaam en het omringen
de veld van licht. Maar wat is een grens, wat is een oppervlakte?
Wat is de oppervlakte van de zee? Niet het bovenste laagje water,
en ook niet het onderste laagje lucht. De oppervlakte, ligt daar
tussen. Een grens ligt tussen materie, maar is zelf geen materie.
Een grens of oppervlakte is maar een gedachte, zoals ook de grens
tussen Nederland en België alleen maar op papier bestaat. Grenzen
zijn dus immaterieel en toch maken ze alles tot iets eigens.
Grenzen zijn ook relatief. Een vogel of boom trekt zich niets aan
van de grens tussen landen. En een gammastraal van licht, ervaart
ook niet de grenzen die wij ervaren. Voor gammalicht is eigenlijk
alles één pot neutronen, protonen, elektronen: een pot quarksoep.
En voor oneindig licht is alles niets.

14

Wat nu nog volgt, is slechts een aanhangsel, maar ook aanhangsels
zijn van belang, soms. Wanneer de werkelijkheid alleen maar licht
is, licht dat door zijn eindigheid ruimte en tijd schept, dan zou
je de werkelijkheid moeten kunnen beschrijven, in termen van uit
sluitend meters en seconden, en getallen.
En dat kan ook omdat de maatstaven gram en Coulomb, voor massa en
lading, niet meer nodig zijn. En als je dan de gram en de Coulomb
schrapt, dan verdwijnen vanzelf ook nog andere maatstaven, als de
Joule, de Ampère, de Volt, de Ohm. En uiteindelijk blijkt dan dat
slechts de meter en de seconde echt noodzakelijk zijn.

Men heeft ooit, willekeurig gekozen, hoeveelheden massa en lading
respectievelijk 1 gram en 1 Coulomb genoemd. Uitgangspunt voor de
gram werd 1/1000 liter water, terwijl men voor de Coulomb uitging
van een bepaalde kracht, op een afstand van 1 meter. Ongeveer een
eeuw geleden heeft men het elektron, de kleinste lading, ontdekt.
En 1 Coulomb bleek toen een zeer groot aantal elektronen te zijn.

Als men dat toen bij het definiëren van de Coulomb al had geweten
had men natuurlijk 1 zo'n kleinste lading 1 Coulomb genoemd. Maar
dat her-ijken van de maatstaf Coulomb kunnen we natuurlijk alsnog
doen. Dan heeft 1 elektron dus voortaan een lading van 1 Coulomb,
-1 indien het te veel is, en +1 als het ontbreekt.

En dan betekent Coulomb dus gewoon ladingeenheid. Een hoeveelheid
lading is dan aantal eenheden, een aantal, altijd een heel getal.

Een zelfde verhaal gaat op voor de maatstaf voor massa, de (kilo)
gram omdat er ook kleinste ondeelbare eenheden van massa bestaan.
Bij de slager bestel je dan voortaan een aantal massa-eenheden in
de vorm van spek bijvoorbeeld. Het neutron of het waterstof-atoom
zou men als, echte natuurlijke, maatstaf kunnen hanteren.

Een extra voordeeltje zou dan zijn dat je overal op alle werelden
dezelfde hoeveelheid zou krijgen, wat nu niet het geval is (op de
maan is 1 kilogram maar ±1½ ons).

Je kan de maatstaven gram en Coulomb dus vervangen door getallen.
Dan blijkt dat de natuurkunde gebaseerd is op de lichtsnelheid en
2 fundamentele lengten. Een van beide lengten vermenigvuldigd met
de lichtsnelheid, is de constante van Planck, de tweede lengte is
gelijk aan de absolute permeabiliteit. De verhouding tussen die 2
lengten, is de fijnstructuurconstante. Verder blijkt dat de Klit
zingconstante, een fundamentele hoeveelheid weerstand van ±25815W
gelijk is aan de constante van Planck.

Overigens heeft de Nederlandse natuurkundige prof. H.B.G. Casimir
in 1958 al een pleidooi gehouden voor de afschaffing, op termijn,
van beide maatstaven (Journal of Electronics and Control, p. 463)
waarin hij zich voorstelde dat kinderen naar de winkel gingen om,
bijvoorbeeld, 1000000000000000000000000000 massa-eenheden spek te
kopen (±1,66 kg). Voor het gemak kan je zo'n groot getal een naam
geven zoals kilo 1000 betekent. En omdat het woord gram vrijkomt,
kan je dat woord daarvoor gebruiken. En ook nu betekent het woord
gram een aantal en meer niet.

15

Wat is een grens tussen twee landen? Een vel papier, een gedachte
en meer ook niet. Vandaar ook dat dergelijke grenzen niet bestaan
voor lucht, water, bodem, natuur. Alleen voor de mens bestaan dat
soort grenzen, alleen op de kaart maar niet in het gebied. En wat
is de grens tussen de zee en de lucht er boven? Die grens is niet
het bovenste laagje water, want ligt daar nog boven. Die grens is
ook niet het onderste laagje lucht, want ligt daar nog onder. Een
grens bevindt zich tussen materie maar is zelf niet materieel, is
zelf niet iets.

Grenzen zijn ook relatief. Voor de natuur bestaan er geen grenzen
tussen landen en voor gammalicht is alles een pot nat, quarksoep.
Toch bepalen die grenzen de eigenheid van alle dingen, van water,
de lucht er boven, van u, van mij.

Grenzen zijn zelf niet iets, maar maken wel alles tot iets. Alles
speelt zich ook af in dergelijke immateriële grensgebieden, licht
en elektro-magnetisme bijvoorbeeld. Niet iets, maakt dus iets tot
iets, alles tot alles. Zoals de eindigheid van licht alles maakt.
Voor oneindig licht is er niets.

Golven van de zee, spelen ook in die immateriële grens, tussen de
zee en de lucht. Als je een steen in een spiegelgladde zee-opper
vlakte gooit, ontstaan er ringvormige golfpatronen, die zich over
de gehele oppervlakte uitbreiden. Het water, en natuurlijk ook de
lucht er boven, gaan dan echter slechts op en neer. Wat zich over
de oppervlakte uitbreidt is informatie. En elk deel van de opper
vlakte bevat op den duur alle informatie over alle gebeurtenissen
uit het verleden van de gehele omgeving. Door studie te maken van
dergelijke golfpatronen, zou je er in theorie achter kunnen komen
wat er zo allemaal heeft plaatsgevonden in het verleden.

Een hologram lijkt veel op zo'n golvende oppervlakte van een zee,
waar stenen in zijn gegooid. Onder een microscoop, zie je slechts
ringvormige patronen. En als daar licht op valt, treedt een drie
dimensionaal beeld aan het licht. Je kan de opname ook in stukken
knippen en elk stuk laat dan nog het gehele beeld zien. Zoals ook
elk deel van de golvende oppervlakte van een zee informatie bevat
over alle gebeurtenissen uit het verleden van de gehele omgeving.

Een hologram is een weergave van de golfpatronen van het veld van
licht. Blijkbaar bevat elk deel van dat veld van licht informatie
over de gehele omgeving. Je zou dus een holografische foto van de
gehele kosmos kunnen maken en die foto in stukken kunnen knippen.

Dan had je een beeld van de gehele kosmos op zak. Wellicht hebben
we een herinnering van het gehele verleden in onze hersenen, onze
genen, elektronen?

Wat een hologram met name duidelijk maakt, is dat alles met alles
verbonden is. Maar ook, dat je een bijna levensecht beeld van elk
denkbaar ding kan oproepen, door wat cirkeltjes te tekenen op een
stuk papier of een reep chocola. Dat dat beeld niet materieel is,
komt omdat het slechts een stilstaande momentopname is terwijl de
echte werkelijkheid een film is en ook het gehele verleden omvat.

16

Eerst wil ik in herinnering roepen het onderscheid tussen de twee
ruimtelijke begrippen lengte en afstand. Een lengte is objectief,
een kwantiteit, terwijl de afstand subjectief en relatief is, een
kwaliteit. Afstanden kunnen emotioneel zijn, lengten echter niet.

In zijn speciale relativiteitstheorie, gebruikt Einstein die twee
begrippen door elkaar alsof ze dezelfde betekenis hebben. Volgens
die theorie worden klokken trager en meetlatten korter, onder in
vloed van de snelheid van de snelheidsmeter met als gevolg dat de
gemeten lichtsnelheid constant kan blijven. Maar wat wordt er dan
korter, de lengte of de afstand? De speciale relativiteitstheorie
is op zijn minst onnauwkeurig te noemen, wat dat betreft.

Ook voor de algemene relativiteitstheorie, over de zwaartekracht,
is dat onderscheid tussen de twee begrippen lengte en afstand van
belang. Die theorie verving Newton's kijk op de zwaartekracht zij
het dat men in de praktijk nog vaak Newton's wet hanteert.
Volgens Newton's theorie veroorzaakt elke massa zwaartekracht. De
opgewekte zwaartekracht is volgens die theorie afhankelijk van de
massa en ook van de afstand. Een probleem in die opvatting is dan
hoe de kracht zich door de ruimte verplaatst. Hoe kent de maan de
massa en de afstand van de aarde?

Einstein kwam met een nieuw concept van zwaartekracht, waarin dat
probleem een oplossing vond. In de algemene relativiteits-theorie
is een zwaartekrachtveld een vervorming, een kromming, van ruimte
zelf.
Men kan zich de ruimte voorstellen als een driedimensionaal ruit
jespatroon. In de lege ruimte ver van materie lopen de lijnen van
dat patroon recht en evenwijdig aan elkaar. In een zwaartekracht
veld echter gaan de lijnen elkaar dichter naderen, of zich verder
van elkaar verwijderen, volgens de algemene relativiteitstheorie.
Het gevolg is dus een kromming van dat patroon, van de ruimte. En
de maan volgt dan gewoon die kromming en hoeft dus alleen maar de
ruimte, waar hij zich nu bevindt, te lezen en hoeft dus niet meer
de afstand tot de aarde te overbruggen.

De ruimte van een zwaartekrachtveld is dus gekromd. Echter als we
echt lijnen gaan trekken in een zwaartekrachtveld, dan kunnen dat
natuurlijk best rechte evenwijdige lijnen zijn. En dan beschikken
we over twee verschillende patronen, een gekromd, de ander recht.
Dat kunnen we dan verklaren door het verschil tussen de begrippen
lengte en afstand in herinnering te roepen. Het rechte patroon is
een weergave van de lengte van de ruimte, terwijl het gekromde de
afstand weergeeft.
Een zwaartekrachtveld is dan een stuk ruimte waar een lengte niet
overal eenzelfde afstand is. In het centrum is de afstand van een
bepaalde lengte groter dan aan de rand. In het centrum is dus als
het ware meer ruimte, meer ruimte voor materie.
Ruimte kent dus als het ware een soortelijke dichtheid vergelijk
baar met de soortelijke dichtheid van materie. En dat verschil in
afstand, wordt dan natuurlijk bepaald door het licht, zoals alles
het gevolg is van de eindigheid van het licht.

13375 woorden